Wube Lamers van de Kuunderwal
D’r moet een grote Saksische boerderi’je staon hebben bi’j Bekhofstille, hiel lange leden, doe De Lende nog een revier was. Onder et veurhuus zat de melkkelder, want ze kaarnden zels nog in die tied. Keunstig inmetseld ston in de puntgevel een naeme, ‘De Beekhof’, mit kleurige stienen. Deur een noodweer moet hi’j verwoest wezen. Verschillende generaosies moe’n d’r woond hebben.
Zo ok een boer mit zien vrouw die gien kiender kregen. De vrouw ston bekend as een kwaod vrommes en de boer hadde niks te zeggen. Ze was daor schepper en schriever en dielde de laekens uut. Et was wel een groot gemis dat ze gien kiender hadden, mar et toeval dee him veur dat d’r een wesien in de femilie kwam. Een lief maegien dat heur beide oolden verspeuld hadde mit een besmettelike ziekte. D’r wodde femiliebi’jienkomst holen en et kiend wodde toewezen an de boer en de boerinne, die dus gien kiender hadden.
As schoelemaegien hadde ze et wel goed bi’j heur omke en mujke, mar doe ze van schoele of was, mos ze warken as een peerd daor op ’e boerderi’je. Et was de boer wel es wat te slim, mar de kwaoie boerinne leut heur de hiele dag bodderen en aovens was et breiden tot beddegaonstied toe. Dan vul ze ok wel es even in de slaop zo onder ’t breiden, mar mit een flinke stomp van de elleboge van de vrouw was ze gauw weer wakker.
Mar as ’t tegen ooldejaorsaovend leup, wol die boerinne een beste wezen en alle buren mossen kommen om daor et ooldejaor uut te zitten. Pannen vol euliebollen mos et maegien bakken en kannen vol sukelaomelk mos ze klaormaeken. Aovens mos ze al die meensken van eten en drinken veurzien en ze hadde d’r zels gien tied veur om mit te doen. Dan wodde de boerinne prezen om ’t lekkere spul en ze vun et mar wat mooi om dan een beste te wezen. Mar as de buren es wussen hoe ze et aarme kiend ofbeulde en warken leut, dan zollen ze d’r wel aanders over daenken! Mar gieniene wus et hoe ze daor misbruukt wodde!
Et leup weer tegen ooldejaor. Middags, al niet zo vroeg meer, mos et maegien naor de Gediek om mael, rezienen en eulie. Daor woonde de gritter en daor mos et spul haeld wodden. Dat was ’t beste van ’t beste. ‘Moet ik now nog hielemaole naor De Gediek? Et is al zo laete en op ’e weerommereize kan ik in et Overkuunderse Veld in de zaandhoogten wel verdwelen!’ zee ze tegen de boerinne. ‘Et is lochtemaone,’ zee ’t kwaoie wief, ‘en dan kun ie et pad wel vienen.’ ‘Mar daor woont Oold Diewertien, de hekse,’ zee et maegien. ‘Die dot jow niks,’ zee ’t wief, ‘as ie mar niks op ’e karfstok hebben!’
Et maegien zette of en mit de tasse vol spul was ze al weer op ’e weerommereize. De maone scheen en toch scheuf d’r wel es een wolke veur langes en dan was ze in de zaandhoogten et pad wel es wat biester. Et was krek of scheen d’r een lochien uut iene van de hoogten. Zol ze daor mar op angaon? Misschien woonde daor Oold Diewertien wel en kon die heur de weg zeggen naor ’t goeie pad. Ze gong op ’t locht an en ja heur, et was een veenster waor de laampe deur scheen. Ze keek naor binnen en zag een oold wiefien zitten mit een polkemusse op. Ze rommelde an de deure en vlogge dee et oolde wiefien eupen. ‘Och kiend,’ zee ze, ‘bin ie verdweulen? En moet ie nog zo laete naor de gritter om spul veur ooldejaor? Kon dat wief jow niet wat eerder op pad sturen? Et is een groot aende en in de zaandhoogten bin ie et pad zomar kwiet.’ ‘Ja,’ zee et maegien, ‘ik mos eerst alle waske daon hebben, eerder moch ik niet henne!’ ‘Kom even rusten,’ zee ’t oolde wiefien, ‘ik heb al een stokmennig euliebollen bakt en ik maek even een kannegien sukelaomelk.’
Ze zatten even mooi bi’j de taofel en ’t maegien keek heur de ogen uut. De vazen op ’e kaasten weren van goold en mit schitterende diamaanten bezet. Oold Diewertien was riek en dat was ok wel een betien bekend bi’j de meensken. Mar haost gieniene duste bi’j heur in huus. Ze was gien kwaoie hekse, mar aj’ wat misdaon hadden, kon ze slim gemien wodden en dan waj’ nog niet jaorig! Mar et maegien hadde een rein geweten en dat wus Oold Diewertien wel. ‘Now ie hier toch binnen,’ zee ze, ‘meug ie ok wel wat uutkiezen.’ Et maegien bekeek de prachtige vazen die grif een hieleboek geld weerd weren, mar ze zette ze toch weer ien veur iene op ’e kaasten. Beschieden as ze was duste ze ok niet zoe’n prachtig ding zomar mit te nemen. D’r ston ok nog een oold laampien in de hoeke van de kaemer. ‘Mag ik dat wel hebben, dan heb ik ommes locht en kan ik et pad beter vienen,’ zee ze tegen et oolde wiefien. ‘As ie daor tevreden mit binnen zal ik d’r wat wondereulie in doen,’ zee Oold Diewertien, ‘dat wist jow zo vanzels et pad.’ De hekse stak et laampien nog veur heur an en ’t was krek of scheen et locht soms een hiel aende veuruu. Ze was zomar over De Kuunder en ’t gong vanzels.
De boerinne ston al in de deure en keek verwonderd op dat ze een laampe bi’j heur hadde. ‘Waor heb ie dat oolde ding weg?’ zee ze. ‘Die heb ik van Oold Diewertien kregen. Ik raekte verdweulen en zag een locht branen in iene van de zaandhoogten. Ik gong d’r op an en raekte bi’j Oold Diewertien in huus. Wat is dat meenske riek! De vazen en stelsels op ’e kaasten bin van goold en diamaanten en ik moch uutkiezen wat ik wol. Mar dit laampien leek mi’j beter toe en ’t wees mi’j vanzels de weg deur de zaandverstoeving’ ‘Dom jonk,’ zee de boerinne, ‘hadde mar zoe’n mooie vaas uutkeuzen,Mar ik gao ankem jaor zels naor de gritter en dan zal ik zien dat ik die Oold Diewertien wat lichter maeke, daor kuj’ van op an.’
Et leup aandere jaors weer tegen ooldejaor. De boerinne gong zels op stap en leut heur opzettelik wat beduusteren in ’t Overkuunderse Veld. Et lochien scheen weer uut iene van de hoogten en ze gong d’r op an! Was ze toch niet een betien bange? Hadde ze et maegien niet warken laoten as een peerd in ’t oflopen jaor? Mar wat zol die Oold Diewertien daor van weten! Ze wus niet dat Oold Diewertien een boel mit Fikke uut de Stellingebossen praotte, die vaeke even op ’e bessenstaele overkwam en alles krek wus hoe et daor op ’e Beekhof toegong! En hoe et lieve maegien daor inkeld en allienig veur ’t wark bruukt wodde deur de boerinne. Dat hadde ze vaeke verteld an Oold Diewertien.
Gauw gong ze naor de deure en rammelde an de klinke. Et oolde wiefien kwam d’r an op ’e sloffen en dee de deure eupen. Ze keek de boerinne even hiel deurdringend an en zee: ‘Goeie genaode, de vrouw van de Beekhof nog. Bin ie soms ok al verdweulen, krek as ’t maegien van jow verleden jaor? Hoe is dat gaon? Is ze goed thuuskommen? Ik hadde heur nog locht mitgeven!’ ‘Ja, ze is goed thuuskommen,’ zee de boerinne. De hekse hul heur an de praot en ’t wodde slim laete en ze atten euliebollen en dronken sukelaomelk. Doe zee de hekse: ‘Ik zie wel dat ie mien spul wel mooi vienen! Now, ie meugen wel wat uutkiezen. Ik hebbe toch al genoeg van dat goed.’
Daor was et now krek om te doen netuurlik. Dan hadde ze de iene mooie vaas en dan weer een aandere mooie stelsel in de hanen. En ze kon mar gien besluut nemen. Ze wol now ok beslist de mooiste en de duurste hebben. Ze zol now die Oold Diewertien es goed wat lichter maeken! ‘Daenk al een betien om de tied,’ hadde de hekse nog zegd. Mar dat heurde ze niet. Ze was te veule in de prachtige vazen verdiept. Inienend sleug de klokke twaelf ure en doe verstiende ze mit een vaas in de haand op ’e stoel. Zo leut Oold Diewertien heur vuuf jaor zitten!
Et maegien trouwde mit een hiele goeie man in die tussentied. Doe leut de hekse heur weer gaon en ze kwam weer op ’e Beekhof an. Mar et maegien was ze kwiet en as ’t ooldejaor was, mos ze zels euliebollen bakken. Oold Diewertien hadde heur deurhad, dat wus ze, en spietig docht ze: Was ik mar wat beter veur ’t maegien west, en was ik mar niet zo graoperig west, dan was ’t aanders gaon! Mar berouw komt altied te laete!