Tael buten deure – Pagina 113

Meertaelighied in Aquitanië

13 juni 2015 door Redaktie

Ieder jaor krigt de redaktie van StellingPlus weer ni’je foto’s toestuurd van gebieden die meertaelig binnen en waor bi’jglieks dörps- of streeknaemen in twie taelen angeven wodden. Dat laeste is ok et geval in et noordelike pat van et depattement Dordogne in Frankriek. Op ‘e foto van Henk en Philo Bloemhoff uut Oosterwoolde zien jim et plaknaemebod van St. Priest les Fougères, dat plak ligt in de regio Aquitanië. In die regio, mar ok in de gebieden Limoges, et Centraal Massief tot an de Alpen wodt nog altied et Nòrd-Occitan praot en schreven, dat is de noordelike variaant van et Occitaans.

Meertaelighied in Bautzen

30 augustus 2014 door Redaktie

Kotleden weren Henk en Philo Bloemhoff van Oosterwoolde op vekaansie in Duutslaand. Ze kwammen o.e. in Bautzen in de dielstaot Saksen. Op de plaknaembodden van de stad Bautzen, die an de revier de Spree ligt, is de naeme ok in et Sorbisch angeven en hiet dan ‘Budysin’. Op de eerste twie foto’s bin de veur- en aachterkaante van een eer plaknaembod in de omgeving te zien, mit ok de Sorbische naeme d’r bi’j. Ok op de verwiesbotties in et centrum van Bautzen wodt et Sorbisch bruukt, zie dadde foto. Et mooie gebouw op de vierde foto is et streektaelinstituut van de Sorben. De Sorbische minderhied in die regio zol zoe’n vuuf percent wezen.

Meertaelighied

22 juni 201421 juni 2014 door Redaktie

Veurig jaor begonnen we al mit disse biezundere fotorebriek angaonde meertaelighied. Wat koj’ tegen an twie- of meertaelighied in je vekaansiestreek? Dus in et eupenbaor en in et ‘gewone leven’ in ere streken?

Vandaege kregen we van Harmen Houtman uut Et Vene opni’j mooie foto’s en gegevens angaonde et gebruuk van meertaelighied in et eupenbaor; dit keer uut Baskenlaand. Op de bovenste foto is een straotenaeme in Bilbao te zien. De boverste naeme is in et Spaans, de onderste in et Catalaans. De onderste foto is van een klein dörpien dat vlakbi’j de Fraans greens ligt. Baskenlaand ligt trouwens ok veur een klein pat in Frankriek. ‘In et gebied was et rustig, vertelt Harmen, van protesten of wat dan ok hebben we niks verneumen. ‘De ni’je keuning perbeert Baskenlaand ter wille te wezen. Hi’j kan ok Catalaans praoten,’ neffens Harmen. ‘Wanneer leert Willem Alexander Fries en Stellingwarfs?!’ As jim ‘argens op ‘e wereld’ ok zoe’n mooi gebruuk van twie of meer taelen zien: laot et oons weten, mit een foto d’r bi’j plaetsen we et op disse webstee!

Meertaelighied in et noorden van Europa

21 juni 201429 juli 2013 door Redaktie

Kotleden weren Ype en Joke Dijkstra uut Oosterwoolde op vekaansie naor et hoge noorden van Europa. Ok dit keer zaggen zi’j weer talloze veurbeelden van et officiële gebruuk van et Samisch naost de ere (laands)taelen en ok et Engels. Ype en Joke stuurden ok nog wat foto’s mit die ze een jaor of wat leden al es maekten. We laoten ze allemaole zien, mar beginnen bi’j de ooldsten. De eerste drie foto’s wodden neumen in oktober 2009 in et Finse Vuotso:

Vuotso is et meerst zudelike, echte ‘Lappedörp’ van Finlaand. De Samen vertellen je graeg over heur leven. Hier nemen ze weer ofscheid van je aj’ et dörp in zudelike richting verlaoten.

Op disse foto is een welkomstbod in etzelde gebied te zien.

Jim zien hier et formele, twietaelige plaknaemebod van Vuotso.

Bovenstaonde foto maekten Ype en Joke Dijkstra in de zommer van 2010. Ze weren doe o.e. bi’j de Porsangen Fjord bi’j Oldefjord. Dit bod staot bi’j een prachtig bezukerscentrum mit veul infermaosie over de flora en fauna in in elk geval et Noors, et Engels én et Samisch.

Dit infermaosiebod is te vienen in et gebouw van et Noors-Samische Parlement in Karasjok. Disse foto en de foto’s hiernao bin maekt in juni 2013.

We zien hier de greensovergang tussen Finlaand en Noorwegen an de weg 93. An de Finse kaante van de greens hiet et gebied Kivilompolo, an de Noorse kaante – in et Samisch – Aiddejavrre. Weg 93 is een ienvooldige weg mit een boel bodden. Et anduden van et laand gebeurt in et Noors en et Engels, de bodden veerderop bin in et Samisch. Et bod van en veur de gebrukers van de sni’jscooter is veur de meensken in et gebied zels et meerst belangriek!

Dit is een aandere greensovergang tussen Noorwegen en Finlaand, an de weg 92. An de Noorse kaante hiet et daor in et Samisch Dorvonjárga, an de Finse kaante Gáregasnjárga. Ype en Joke vertellen: ‘Wi’j nammen de (slechte) foto in de haost vanuut de auto. En let op: niet et binnenkommende laand (Finlaand) wodt vermeld, mar et gebied Lapland (Lappi); uteraord ok in et Samisch. Ok de Finse gemiente (Utsjoki) wodt in de eigen tael van et gebied angeven.

Ok disse foto is in Karigasniemi, etzelde gebied as op de veurige foto, maekt. Even veerderop ziej’ dus toch een ‘laandebod’. Alles in et Fins, Samisch, Noors en (soms) Engels).

Disse foto wodde maekt in et Finse Sodankylä. Kirjasto is et Fins veur biebeltheek, Girjerádju et Samisch.

Peurasuvanto ligt ok in Finlaand. Op de foto is een infermaosiebod te zien bi’j een voegel(uutkiek)toren. De infermaosie is in et Fins en haost altied ok in et Engels. Finnen vertellen en infermeren graeg over de in et gebied veurkommende dieren.

Ok aj’ een ienvooldige deur et Finse Staotsbosbeheer (let op et uterst kleine blauwe bottien) uutzette kuier maeken – in dit geval bi’j Peurasuvanto – wodt die in twie taelen angeven.

Dit is et Sámediggiu, et gebouw van et Zweeds-Samische parlement in Kiruna in Zweden. Et onderschrift is in mar liefst vier taelen, waoronder vanzels ok et Samisch.

Twietaelighied in Bosnië

21 juni 201422 juli 2013 door Redaktie

Van Sina van der Land uut Oosterwoolde kregen we verschillende foto’s van verkeersbodden daor twietaelighied in Bosnië op te zien is:

‘De bovenste tekst op de twie eerste bodden is in et Cyrillisch, de onderste in et ABC-alfabet,’ zo geft Sina an. Et gebruuk van et Cyrillisch in et eupenbaor komt in Bosnië nog beheurlik veul veur, dat maeken de foto’s van Sina wel dudelik. Veerder vertelt de van oorsprong uut Grunningen ofkomstige Oosterwooldse: ‘ Wat de tekst van de dadde foto betekent is me trouwens niet bekend. We gaon soms mit een jaor d’r tussen elk jaor naor Bosnië. Wi’j wonen naost meensken die uut Bosnië kommen. Oonze Bosnische buurman vreug as we een keer zin hadden om mit te gaon naor Bosnië. Dat was niet an dovemaansoren zegd! Et doel was dat we d’r ien keer naor toe gongen, mar we gaon d’r now al tien jaor naor henne. De laeste jaoren gaon we zels op pad om de regio te bekieken. Et is een prachtig laand mit geweldig aorige meensken. Jaoren leden, doe et laand nog kommunistisch was, was et verplicht dat de kiender op schoele de Cyrillische letters leerden. ‘

‘Persoonlik vien ik et lastig om veul zaeken, zoas de poletiek, in et laand te begriepen. Aj’ een kaorte naor je femilie versturen moej’ d’r goed omme daenken daj’ de juuste postzegel gebruken, want d’r bin drie soorten. In et noorden van Bosnië wonen veul Serven en Moslims; in de midden Serven en Kroaten. Gaoj’ de greens over bi’j Bihac dan hoej’ alliend mar je paspoort en zo zien te laoten, mar bi’j de greens van Dubica moej’ een pepier inleveren mit je gegevens dat deur de plaetselike pelisie invuld is. Daor staot o.e. op hoe lange aj’ d’r west binnen en waore.’