Verhaelen

Gien koopzundaegen meer            

Deurgaons heb ik de radio anstaon onder et schottelwasken, dan kan ‘k onderwiels naor et ni’js luusteren. Op disse meniere vang ik twie vliegen in iene klap. Inienen spits ik mien oren, wat verkondigt die ni’jslezer me daor?

De drie extra koopzundaegen die d’r veur de feestdaegen west binnen, hebben d’r veur zorgd dat de meensken niet zo stressd meer binnen? Zol d’r in oons laand wel ien meens te vienen wezen die zokke kolder geleuft? Ik daenke van niet!

Neem now alderdeegst et winkelpasseniel es, zi’j bin zo stressd as een kiepe dat zien ei niet kwiet kan. Alle daegen van vroeg tot laete bin ze in de weer, omreden de klaanten vule meer in de karre laeden veur de stokmennig feestdaegen die d’r an zitten te kommen. Aj’ die volle bosschoppekarren zien, zoj’ daenken dat d’r oorlog in de locht zit, zo oflaeden bin ze.

Dat de klaanten minder stressd wezen zollen, dat liekt me nuver, bedaenk ik wiels ik veur de kassa op mien beurt te waachten stao. De iene nao de ere kikt es om him henne welke riegel waachtenden et kotste is, en slöt him daorbi’j an. Algedurig stot je d’r een bosschoppekarre op de hakken, zo haostig is iederiene. En dat zol gien stress wezen? Now, reken mar van yes! Wis en werachtig is dat stress!

Een oolde vrouw die niet zo rap overweg kan mit heur betaelpassien, zorgt nogal veur wat oponthoold an de kassa. Aachter heur foeteren al een stokmennig meensken. Neffens mi’j dudet dat op ongeduld, of op wat men vandaege-de-dag stress nuumt. Liekewel, wat geft zok stressgedoe now aenlik, et is veur oons allegere lieke vroeg duuster.

Bi‘jglieks kan et seins wel es makkelik wezen as op zundag de bakker eupen is. In België gaon de meensken morgens eerst naor de mis, en as de karke uutkomt gaon alle vrouwluden naor de bakker om wat lekkers te kopen veur bi’j de koffie. Daor kan ’k me nog wel wat bi’j veurstellen, mar eers vien ik et mar niks die koopzundaegen.

Doe ik mien bosschoppen dee, was et nog gieniens zundag. Op zaoterdag hael ik gien bosschoppen, omreden d’r dan gien winkelkarre te bemachtigen is. Wat die koopzundag anbelangt, die kun ze om mi’j wel ofschaffen. Eerstieds hebben oonze veuroolden d’r zo veur vochten om op zundag vri’j te wezen, en now moe’n ze in oons laand zo neudig Amerike nao-aepen. Daor hebben ze een vierentwintiguurs maotschoppi’je, dus willen de grote winkelbedrieven zoks hier ok deurdrieven.

Wat hej’ now an zokke nao-aeperi’je. Men kan de winkel wel eupendoen op zundag, mar de meensken hebben toch niet meer geld in de ponge om te potverteren. De baozen van grote supermarken zo as Dirk en Appie, die hebben de schaopies al lange op et dreuge. Heur passeniel is op zundag in ’t spier, wiels ze zels lekker van een vri’je dag genieten. Ze gaon mit de vrouw te kuieren deur et Fochtelerveld en de Kaele Dunen, of zok-zo-wat. Dat willen die kleine zelsstaandige winkelluden ok wel graeg. Mar die moe’n zels an ’t wark omreden extra passeniel veur heur vusen te duur wodt. Eerder haelde men de bosschoppen ok op zaoterdag, waoromme kan dat now inienen niet meer? vraog ik me of.

De baozinne van et bloemewinkeltien op ’e hoeke van een drokke winkelstraote, dee heur winkel op zundag niet eupen. Ze was an et aende van de weke zo mu as een podde. ‘Butendat wil ik op zundag mien kiender ok wel es zien, daoromme hool ik zundags de deure op slot. Dislange he’k d’r nog gien bloeme minder om verkocht,’ leut ze me een keer weten.

Doe ze op een zundag de winkeldeure wél eupen hadde, keek ik daor mal van op. ’Ik miende daj’ op zundag niet eupen weren,’ vreug ik heur. ‘Van de haandelsverieninge heb ik zeggen had, da’k op koopzundag de winkel eupendoen moet, eers krieg ik een boete,’ foeterde ze. ‘Et lopt de spuigatten uut mit oonze wetgeving. Ie bin zels gieniens baos over je eigen zaeken. Mar de extra kosten die ik zokke koopzundaegen hebbe kommen niet op et klied, daor dri’j ik zels veur op. Butendat bin d’r zeuven daegen in de weke, daorvan kuj’ wel op zes daegen bosschoppen haelen. Wie as daor nog niet genoeg an het, die mag zien hassens wel es naokieken laoten,’ zochtte ze. ‘Mar dit is de laeste keer da’k op zundag eupen bin, ik laot me de wet niet deur een eer veurschrieven. Veur mi’j gien koopzundaegen meer,’ besluut de bloemevrouw striedveerdig. Ik nikke, as teken, da’k et roerend mit heur iens bin.

Sjoukje Oosterloo

Vertrouwen

‘Hej’ et al heurd?  Siemen en Klara bin ok bi’jenneer weg,’ zegt Geesje tegen me, a’k heur integen komme.

‘Nee, daor heb ik nog niks van heurd. Da’s dan ok nog mar krek zo, omreden ik heur een stokmennig weken weeromme tegere nog in de auto rieden zag. Et leek eers zoe’n gelokkig stel en ze hebben de kiender de deure ok al uut, is ’t niet?’ miende ik.

‘Ja, mar die Siemen was veur zien wark nog al vaeke van huus, zodoende het hi’j de katte wel es in et duuster knepen, moej’ mar rekenen,’ trekt Geesje heur konklusie.

‘Pas op Geesje, dat kuj’ zo mar niet zeggen van Siemen, ie weren d’r niet bi’j wel?’

’Hm..,’ gnist Geesje. ‘Klara is vusen te goed van vertrouwen. Ik hadde die diknekke van een Siemen wel es in zie’n doen en laoten naoreden, as ik heur west was. Zo ziej’ mar, ie kun je eigen man gieniens vertrouwen. Mien Gerrit komt ok vaeke in de kleine uurties thuus van zien kaortaoventien, ik weet niet a’k et zaekien wel vertrouwen kan. Ik zal es op de uutkiek staon gaon bi’j kefé de Blauwe Maone, wie wet wa’k dan ontdekke.’

‘Now…, now.., Geesje, ie draeven weer aorig deur, ie kun alle manluden niet over iene kam scheren, hen!’ dim ik heur een betien. ‘Butendat is die Gerrit van jow zo trouw as et mar kan, ie moe’n him gewoon vertrouwen,’ perbeer ik heur gerust te stellen.

‘Ja, mar ie lezen et ja alle daegen opni’j in de kraante,’ snoft Geesje. ‘Alderdeegst president Hollande van Frankriek bliekt ok al niet trouw te wezen. Hi’j het zien vrundinne Valérie Trierweiler bedreugen mit een twintig jaor jongere meid, de actrice Julie Gayet. Valérie het et d’r slim van op heur zenen kregen en is hielendal van slag. Et sprokien van Hollande en Valérie is now uut. Ik begriep trouwens niet wat een jonge meid as die Julie Gayet zicht in zoe’n ooldere kerel. Mar ja, een luxe leventien zal heur wel toelachen,’ wint Geesje heur d’r over op.

Lachende onderbreek ik heur spraakwaeterval: ‘Hoe hoger de meensken op de ledder klimmen, des te ondeugender ze wodden.’

‘Bin ik mit je iens, et is ja vandaege allemaole oplichteri’je wat de klokke slat. Nee, vertrouwen is tegenwoordig veer te zuken,’ briest Geesje.

‘Ie zollen warkelik wel geschikt wezen om in de gemienteraod te zitten. Een vrommes as ie, mit haor op ’e koezen wekt een boel vertrouwen,’ lach ik.

‘Ja, ja, heb ie de gek mar mit mi’j, mar ik kan me om zokke dingen wel zo lelk maeken,’ maekt Geesje heur drok.

‘Dat zol ik mar niet doen, as ik je was, et is niet goed veur je bloeddrok. Weej’ wat aj’ doen moeten?’ vraog ik heur.

‘Nee, dat zo’k zo niet weten,’ zegt ze, en vraogende kikt ze me an.

‘Ie moe’n mar hiel vaeke dat vassien zingen van Leen Jongewaard en Adèle Bloemendaal, uut et pergramma ’Et schaop mit de vuuf poten’. Ken ie dat nog?’ ‘Ja wisse, dat kan’k nog as de beste,’ lacht Geesje.

As hawwe et ofpraot…, spontaon zingen we inienen zomar, midden in de winkelstraote: ‘As je mekaar niet meer vertrouwe kan, waar blijf je dan, zo is et toch meneer. As je mekaar niet meer vertrouwe kan, dan blijf je nergens meer.’

Sjoukje Oosterloo

Balstienen is een verhael van I. de Boer uut Berkoop, dat in 1991 in de rebriek ‘Op ‘e schostienmaantel’ van de kraante De Stellingwarf ston. De Boer begint zien verhael mit te vertellen dat hi’j indertied de kursus ‘Stellingwarfs veur beginners’ volgde. Veur et onderdiel ‘Kreatief schrieven’ kon hi’j doe kiezen uut een tal onderwarpen en keus veur ‘balstienen’.

De kursus ‘Stellingwarfs veur beginners’ gaot ok dit naojaor weer uut aende. De kursus bestaot uut tien lesaovens van de hieltied twie uren. De eerste kursusaovend is op deensdag 12 november, in et gebouw van de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. Meer over de kursus kuj’ vienen in de rebriek ‘kursuswark’, mar ie kun ok even bellen mit et kantoor van de Schrieversronte in Berkoop: 0516-4511108. Mailen kan ok: info@stellingwarfs.nl.

Het haor gaot je ‘r stief van overaende een verhael uut de Leeuwarder Courant van vuuf juli 1986.