Stellingwarfs tiedschrift DE OVEND vuuftig jaor! (13) – Voegels in de winter, Antien
Verhaelen
De kastaovend van de jeneverkeuning
Et was de aovend veur de Kastdaegen. Et wark was an kaant en et vee besteld. Riekien was mit heur dochter de mooie grote kastboom an ’t optugen, Klaos, de zeune, zat bi’j de taofel mit een boek en Haarm, onderuutzakt in zien makkelike stoel, zat een dikke brief te lezen van zien vrund Jan Boogaard uut Kannede. Doe hi’j de brief uut hadde en wat stillegies veur him uut zat te kieken, vreug Riekien: ‘Nog wat biezunders?’
‘Now, ze maeken et best in Kannede. Hi’j schrift een protte over de hongerwinter; hi’j het de foto van Berend de ’Streuper’ now in de kaemer hangen. Et is vremd, zegt hi’j, daj’ op ’t heden zo vaeke an die tieden weeromme daenken. Of et now komt, dat zien zeune ok achttien jaor wodden is; of dat et een betien heimwee naor Hollaand is, hi’j wet et niet. Et is zo slim, dat doe hi’j dit jaor de winterkleren antrok, doe de barre Kannedese winter begon, hi’j inienen Berend weer veur him zag! Et is singeliers, schrift hi’j in ’t laeste, daj’ zo vaeke daenken moeten an een meenske, diej’ mar iene weke in je leven kend hebben.’ De kiender hangen Haarm an de lippen en Riekien zegt: ‘Ie mossen ze dat verhael mar es vertellen. Dan maek ik intied de koffie klaor.’
De kiender gaon bi’j Haarm zitten en hi’j vertelt: ‘Jan Boogaard is kot nao de oorlog naor Kannede emigreerd en is daor laeter mit een Kannedese vrouw trouwd. Doe ik mit him in de kunde kwam, woonde hi’j in Rotterdam. Doe ik in de eerste oorlogsjaoren mien femilie in Amsterdam es opzocht om eteri’je te brengen, trof ik him op ’e Lemmerboot. Hi’j was om eten uut west in Frieslaand. We raekten an de praot, konnen et goed mit mekeer vienen en laeter korrespondeerden we.
De dag veur de Kastdaegen van 1944 ston hi’j inienen bi’j oons veur de deure en doe is hi’j – Heit en Mem vunnen et best – die hiele winter en in de meitied ok nog bi’j oons op ’e boerderi’je bleven. Jan hadde een verschrikkelike reize aachter de rogge op zien oolde fietsien. Een jonge van achttien was ’t ok nog mar. Maeger as braandhoolt, en een honger. Hi’j was de Duutsers ontvlocht. Daegen hadde hi’j onderwegens west eer hi’j de Stellingwarven berikte. Doe was et al aovend; hi’j was doodmuui en deur en deur nat en koold van de hadde regen en wiend. Gien meenske bi’j de weg om te vraogen waor hi’j was en waor ik woonde. Doe hi’j et oolde husien van Berend zag gong hi’j daor mar op an. De blienen weren dichte. Jan klopte op ’e deure. Doe hi’j daor een posien waacht hadde, roffelde hi’j uut alle macht mit zien hanen op de blienen.
‘Stille mar, ik kom d’r al an!’ – heurde hi’j foeteren. Doe de deure op een kiertien eupen gong, snauwde Berend: ‘Ik ken jow ja niet. Hoe hael ie et in jow malle kop zo te kloppen. Ik docht an braand of onraod. Vot!’
Doe zakte Jan in mekeer, doodop van de reize. Hoe hi’j in huus kommen was? Hi’j kwam pas weer een betien tot himzels doe hi’j in een rieten stoeltien bi’j de waarme kachel zat. Pietereulielaampe an. Tegenover him Berend in zien haegelwitte bostrok. De bedsteedeurties eupen. Bliekber in de haost, deur dat geklop, was hi’j uut bedde floept en hadde rap een boverbroek antrokken. De witte piepen kwammen d’r netties – as een mechet – onderuut. Naodat Jan zien zeggien daon hadde miende Berend dat hi’j de eerste daegen mar bi’j him blieven mos. Nao wat eten en drinken mos Jan him mar uutkleden, dan konnen zien kleren naachs bi’j de kachel dreugen. Intied hadde Berend waeter hiete. ‘Ie wassen je eerst mar es goed nao die reize!’ Een betien schaemel begon Jan him uut te kleden en op ’t laest ston hi’j daor dan te klappertanen van de koolde in zien te kot wodden interlockien en onderbroekien.
‘le zitten ok niet al te best in et pak, mien jonge,’ vun Berend.
‘Nu, U wel, Meneer Berend,’ zee Jan een betien lachende.
Berend wol weer op bedde, hadde zien boverbroek uuttrokken en ston daor in zien lange onderbroek. ‘Lach ie mar,’ sneerde Berend. ‘Ik heb de bi’jnaeme Berend de Streuper. Aj’ dan bi’j naacht bi’j pad en weg binnen, moej’ wel wat goed spul an et lief hebben.’ Hi’j dee de deuren van et grote kamminet eupen. ‘Kiek es naor disse staepel, Jan. Dat bin de zommerspullen. En kiek, daornaost ligt een protte dik wollen wintergoed. Mien mem het vlak veur de oorlog ommeraek goed veur heur zeune zorgd. Ik misse heur trouwens nog elke dag.’
Hi’j pakte een stel van de zommerspullen en legde die bi’j Jan daele. ‘En gien kommentaor, dat trek ie an. Ja, dat hemd, die bostrok en die onderbroek. We kun je hier in de Stellingwarven niet ziek hebben!’Et was beter, vun Berend, dat ze tegere in zien bedstee sleupen. Gien meenske hadde d’r wat mit neudig dat hi’j een uutvanhuzer, evakuee of onderduker in huus hadde. ‘Kroep d’r mar in, Jan.’ Dat leut die him gien twie keer zeggen. Rap lag hi’j tussen de Duutse laekens onder een vracht dek. Zo muui was hi’j dat hi’j vernam iens niet dat Berend bi’j him op bedde kwam. ‘Mar es goed bekommen, flink eten, mar wel in huus blieven,’ zee Berend de ere morgen. ‘Zo omdebi’j 18 jaor is een geveerlike leeftied. En veural niet benauwd wezen aj’ naachs es wakker wodden en Berend is d’r niet. Dan bin ’k an et ’streupen’,’ lachte hi’j.
Een weke het Jan d’r west. Doe hi’j die morgen veur de eerste Kastdag wakker wodde, schrok hi’j ommeraek doe hi’j vernam, dat Berend nog niet weeromme was. Rap klom hi’j uut de bedstee. Op ’e taofel ston zien betien begage mit nog een grote rieten koffer d’r bi’j. Op die koffer lag een briefien. ‘Aj’ dit vienen, Jan, álles mitnemen en as de weerlocht d’r vandeur gaon.’
Een half uurtien laeter ston Jan bi’j oons veur de deure. Hi’j mos mar bi’j mi’j op ’e zoolder slaopen, vun oonze mem. Zien spullen mos hi’j mar uutpakken. Doe hi’j die rieten koffer eupenmaekte, vun hi’j daor de hiele staepel zommerondergoed van Berend, sokken, schoenen, boezeroenen, overals, nuum mar op. Mem, Jan en ik keken oonze ogen uut en begrepen d’r niet vule van. Wat was mien mem bliede, doe ze een grote deuze mit ziepe, en iene mit thee en koffie vun onder in de koffer. Daor hadde ze slim verlet van. Jan bleef daor staon mit een eupenmaekt pakkien in zien hanen. ‘Een petret van Berend en mien persoonsbewies,’ reup hi’j uut. ‘Kiek now es an. Ik bin in 1927 geboren en now staot d’r 1928.’
Was Berend een ’streuper’? lederiene miende van wel. Doe wi’j tegere die eerste Kastmorgen uut de karke kwammen, stonnen d’r een protte meensken drok mit mekeer te praoten. Of wi’j et ok al heurd hadden? Een auto vol Duutsers was gistermorgen om tien ure bi’j Berend de Streuper west. Berend was niet thuus, mar ze hadden alles overhoop haeld. D’r wodde zegd, dat ze onder de vloer en onder de bedsteden een protte waopens vunnen hadden. Jan wodde wit om de neuze en was flink overstuur doe we naor huus kuierden. Et wodde him now dudelik hoe en deur wie zien toedoen zien persoonsbewies veraanderd was. Berend was gien streuper, mar hi’j was bi’j de ondergrondse. Zol hi’j wat geveerliks daon hebben? Was hi’j benauwd wodden? Of hadde hi’j een veurgevuul had? Waoromme aanders die koffer?
Een posien laeter lazzen wi’j in de kraante, dat ze Berend Bijvoet bi’j een overval op een distribusiekantoor pakt hadden en dat hi’j een weke laeter deur de Duutsers doodscheuten was.’
Riekien kwam in huus mit de koffie. Nog onder de indrok van Haarm zien verhael stak Klaos een peer keerzen an en zette een plaete op mit Kastzang. ‘Vrede op aarde, in de meensken een welbehagen,’ heurde Haarm, en hi’j wodde d’r eers van. Mit knipperende ogen keek hi’j in dat witte wapperende vlammegien van een keerze. In himzels zee hi’j: ‘Bedaankt, Berend de Streuper. Daank veur jow stried. le hebben jow jonge leven d’r veur geven. Daank, dat wi’j in de Stellingwarven en Jan in Kannede mit deur jow stried now vrede hebben.’
Dit biezundere kastverhael van Albert Jaeger (1927 – 1978) ston in 1976 in et Stellingwarfs tiedschrift ‘De Ovend’. Zo vlak veur de herdaenking van de bevri’jding, doukies in et veurjaor 75 jaor leden, leek dit een mooi mement om et verhael nog es te publiceren. De schriever d’r van, Albert Jaeger, wodde in Amsterdag geboren, mar zien heit en mem kwammen van Berkoop en Tronde. Al riekelik gauw nao et ontstaon van de Stellingwarver Schrieversronte in 1972 zocht Albert Jaeger kontakt en vertelde dat hi’j graeg verhaelen schreef. En ok dat hi’j dat graeg in et Stellingwarfs doen willen zol. Et anleren d’r van gong him aorig makkelik of en de jaoren daorop verschenen mit riegelmaot verhaelen van him in De Ovend.
Foto: Sietske Bloemhoff
Mien puzelmobiel (Een verhael van Koosje Hornstra)
Hoe lange as ik al een mobieltien hebbe weet ik niet meer. Ik kreeg altied et ofdaankertien van mien jongste zeune. Die kocht dan weer et ni’jste medel. Ik gebruukte et ding ok alliend mar om in de vekaansie te melden, dawwe te plak weren, en ik hadde him mit in de tasse veur et geval da’k pech kreeg mit de auto. Dat is in al die jaoren niet neudig west.
Omdat ik et mobieltien zo weinig bruukte, he’k ok nooit leerd om d’r goed mit omme te gaon en et gong dan ok vaeke mis. Now disse weke internet en tillefoon daegenlaank niet beschikber weren mos ik daenken an de veurige keer dat et zo was.
Et is veur mi’j al een aorig perbleem om zo veer te kommen da’k XS4all bellen gao. Daor moej’ ok roem tied veur uuttrekken. Eerst moej’ et nummer intoetsen op et mobieltien en dat gaot me al niet vlot of. Hoe warkte dat ok al weer? Dan kriej’ een stemme d’r veur en die vragt een bepaolde keuzetoets in te drokken. Daornao moej’ jow relaosienummer intoetsen en ofsluten mit een hekkien, waornao aj’ nog weer kiezen moeten uut keuzetoetsen en dan heur ie: ‘Al onze medewerkers zijn in gesprek. Een ogenblik geduld alstublieft’. Dan komt d’r een meziekien en om de zoveul tied wodt die zin herhaeld. Ondertussen doe ‘k mar een spullegien Spider Solitaire, dat warkt nog wel al hej’ gien internet.
Nao een menuut of tiene komt d’r dan een vrundelike manludestemme veur en moe’k bepaolde haandelings verrichten. Eerst op ’e komputer, waorbi’j alles in et Engels is en ik sommige woorden toch echt niet begriepe. Mar hi’j het daor dezelde tekst d’r veur en saemen kommen we d’r dan wel uut. Dan moe’k mit et mobieltien in de haand naor de meterkaaste in de gang waor et modem hangt en de stekker d’r uuttrekken. Nao een posien moet die d’r dan weer in en moe’k zeggen welke laampies branen. Dat is ekstra muuilik want et ding hangt op ’e kop. Et is nog in de tied da’k kaorties kocht om de tillefoon op te warderen, en zittende op ’e trappe in de gang zeg ik tegen et mannegien dat mien tillefoontegoed krapan op is. Verontschuldigings van zien kaante, dat ha’k even eerder zeggen moeten, want dan hadde hi’j mi’j wel beld.
D’r is doe twie keer een monteur west veurdat alles weer in odder was. Intussen weren we niet te berieken. Niet via internet, niet via de vaaste tillefoon en mien mobiel leeg. Gelokkig woont mien ooldste zeune naost oons en kan ik daor in geval van nood terechte.
Zo wol ik niet weer in de stress raeken en van die tied of he’k et goedkoopste abonnement. Daj’ dan ok nog niet van de perblemen of binnen dee laeter wel blieken. Op reize naor mien zuster in Zwitserlaand gongen we via Bingen an de Rhein. Daor vergeet ik et ding an de laeder te doen. We weren de aandere morgen nog mar een schoffien onderwegens in oonze ni’je auto, doe d’r op et schaarm een melding kwam dat d’r wat mis was. Wi’j bin stopt op de eerstvolgende Raststätte en ik bellen mit Kia-Nederlaand. Hi’j het nog krek zeggen kund, dat nao dit parkeerplak bi’j de eerste ofslag een Kiagerage was. Daor hebben ze de boel naokeken en niks vienen kund, dat we konnen gerust veerder rieden. We kregen een koppien koffie en ik kon mitien even vraogen hoe et mos om in de auto de tillefoon op te laeden. Dat bleek niet meugelik te wezen, omdat et originele snoer d’r niet bi’j was. Dat hadde mien zeune d’r niet bi’j leverd, want dat kon hi’j niet weeromme vienen.
Via Freiburg reden we naor Schaffhausen en daor in et resterant moch ik wel even gebruuk maeken van een stopkontakt.
Now was dus weer internet en de tillefoon buten warking. Deensdag naoda’k de eerpels opzet hadde, ha’k et wel even an tied. Zelde ritueel as boven en hi’j kon zien dat et d’r zundags om half zesse of gaon was. Ik mos een ni’je modem hebben, want die wol nao een storing niet meer resetten. Ondertussen was et kwat veur twaelf en ik mos mit et eten an de gang. Dat zee ik tegen him, mar d’r mos nog een ofspraoke maekt wodden veur de monteur, die et mit de post stuurde modem ansluten mos. Daor belde hi’j dan wel even veur weeromme, en ja hi’j hadde mien nommer wel.
Ik hadde krek de boel opstaon doe ik een vremd geluud uut mien kaemertien heurde. Et duurde even veurda’k bedocht dat et mien mobieltien was. Tegen de tied da’k d’r was ston in et schaarm: oproep gemist. Ik weeromme naor de keuken, mar now wa’k d’r op bedocht, dat ik was d’r now op tied. Veeg ik niet verkeerd over et schaarm en dus weer: oproep gemist. Hi’j het nog een keer beld veur twaelf ure, mar ik kon niet bi’j et eten weg.
Middags nao et tennisssen XS4all mar weer beld en ik hoefde disse keer niet iens te waachten. De monteur kon niet eerder as kommende maendag, mar gelokkig was mien jongste zeune in de buurt en die kon donderdag in de naomiddag de modem, die om drie ure ofleverd was, ansluten. Dat gong ok nog niet zomar, hi’j is d’r meer as drie kertier mit doende west. Gelokkig, doe hadde ik weer internet en tillefoon.
Jammer genoeg was d’r daornao gien Word meer en kon ik al die berichten niet eupen kriegen en ok niet daor in typen. Gisteraovend is Joop een hiele tied d’r mit doende west, mar die kon et ok niet klaorkriegen.Wel het hi’j me dit pergramme wezen om in te schrieven. Ik daenke da’k een aandere Windows d’r op hebben moete en een aandere komputer. Wat een gedoe!
Wat de mobiel anbelangd he’k an ’t oefenen west om him ‘op te nemen’. Zeune Frank het et now zo insteleerd, da’k onderan alliend mar op een knoppien drokken moet. Dat jim kun mi’j now gerust ok mobiel bellen.
Et aeventuur van Jan de Bosfluiter, Sjoukje Oosterloo
Wat d’r mit Jan de Bosfluiter gebeurde… (verhael)
Veurig jaor schreef de Stellingwarver Schrieversronte een verhaelewedstried uut. Et begin van et verhael was d’r, mar veur et vervolg en de ofloop d’r van kon iederiene zorgen die d’r aorighied an hadde. De drie mooiste inzendings kwammen van Hendrik Betten (Else), Jan Schonewille (Noordwoolde) en Sjoukje Oosterloo (Drachten). Op dit plak lezen jim et verhael van schriefster Sjoukje Oosterloo. Ok dit verhael ston eerder op ‘e bladziede Stellingwarver Zaeken van de streekkraanten Nieuwe Ooststellingwerver’ en ‘Stellingwerf’. Et verhael van Hendrik Betten zal mit een peer weken publiceerd wodden.
Et aeventuur van Jan de Bosfluiter
Iederiene in et dörp kent Jan Bos. Of misschien hiet hi’j ok wel Jan van de Bos. Hi’j wodt zolange as iederiene him heugen kan – en Jan telt d’r al aorig wat jaorties henne – Jan de Bosfluiter nuumd. Dat komt wis en zeker omreden Jan altied fluit as hi’j onderwegens is. Jan woont alliend, en wat aachterof bi’j de bos. Veul anloop het Jan niet, hi’j het daor ok gien verlet van. Hi’j het an wat kiepen, een peer katten en een hond genoeg. Mar zowat alle daegen ziej’ Jan wel even in et dörp, en dan maekt hi’j graeg een praotien mit de meensken die hi’j tegenkomt.
Nao een peer daegen vaalt et op. Et is aanders as aanders, et is stille op ’e diek. De meensken zeggen tegen mekaander dat ze Jan al een schoffien niet zien of heurd hebben. Dat is toch wel wat nuver. Een dag laeter besluten ze om mar es poolshoogte te nemen, iederiene kan ommes zomar wat kriegen.
Een peer manluden uut et dörp lopen deur de bos op et husien van Jan an. Om huus henne is niks biezunders te zien, et is d’r zo rustig as wat. De buterdeure zit op slot en ok al kloppen ze an, et blift stille. Bruno de hond slat niet an, d’r scharrelt gien kiepe om huus henne, en de katten zien ze ok niet.
Dan kieken de manluden deur et raem van de kaemer. Ze zien niks biezunders, al staon d’r wel wat kaastedeuren los. En et liekt as staot d’r op ’e taofel een brief tegen een koppien an.
De manluden besluten om mar es bi’j de aachterdeure te kieken. Die zit ok vaaste, mar iene van de mannen taast es in de geute en vint daor de sleutel van de deure. Dan gaon ze et huus in…
Geert de dörpssmid grist et kevot dat tegen et koppien an staot van de taofel en ratst et eupen. Veraldereerd bromt hi’j: ‘D’r zit niks in!’ Mar as Geert et kevot ommedri’jt, zicht hi’j daor mit grote letters staon: € 50,-. ‘Daor wo’n we niks wiezer van,’ foetert hi’j. De manluden kieken mekeer an; wat het dit te beduden, vraogen ze heur of. Ze zuken et hiele huus deur, mar van Jan is d’r gien inkeld spoor. Nargens kun ze wat uut opmaeken, mar dat et niet in de haoke is, dat weten ze wel. Ze dri’jen de deure weer op slot en reppen naor et pelisieburo, waor ze Jan opgeven as vermist.
De daegen verstrieken en van Jan de Bosfluiter wodt tael noch teken verneumen. Elke dag nemen een peer mannen poolshoogte bi’j Jan zien huus. Iederiene pakt mit de verdwiening van de bekende dörpsfeguur omme. Bezorgde memmen roepen heur kiender veur twielochten in huus. Gieniene waogt him meer zonder noodzaeke bi’j duuster op pad.
Tot… op een keer, as een peer manluden weer op Jan zien husien anlopen, ze een klaegelik gejank heuren. Tot heur grote veralderaosie zien ze Bruno op ’e stoepe veur de deure liggen. Et dier is slim vermaegerd en dot eers niks as janken en zuken. Hi’j zocht zien baos netuurlik, et aarme dier. De manluden geven him wat waeter en honnebrokken. Mar as ze Bruno mitnemen willen verzet hi’j gien pote. Ten aende raod laoten ze him mar aachter. Bruno, die trouw is an zien baos, zal now wel over Jan zien bedoeninkien waeken. Zwiegende, en mit een heufd vol vraogen, gaon de manluden weer op huus an.
Dan goonst d’r op een dag inienen een gerocht deur et dörp. ‘Hej’m et al heurd, Jan de Bosfluiter is weer thuus.’ Pattie luden staon bi’jenneer veur de dörpssmederi’je te risseneren. Geert slat op zien ambeeld en ropt: ‘Gieniene gaot naor Jan, ik gao d’r eerst zels henne om te kieken wat d’r an de haand is.’
Zo gebeurt et dat Geert bi’j Jan de Bosfluiter anklopt. Hi’j schrikt slim as Jan de deure losdot. Hi’j zicht d’r poermin uut en is zo maeger as braandhoolt. Even laeter dot Jan zien verhael.
‘Op een morgen kwam hier een bussien mit drie manluden et hiem oprieden. Ze praotten in een vremde tael, mar ik kreeg deur dat ze om wark vreugen en daor wat mit verdienen wollen. Ik brocht heur an ’t verstaand dat ze mien gruuntetunegien wel ommespitten konnen. Om heur dudelik te maeken wa’k d’r veur over hadde, schreef ik op een kevot: € 50,-. Dat was goed en ik gong weer in huus. Mar wiels d’r twieje an et spitten weren, zag ik de dadde kerel mit een jutezak naor mien kiepehokke sloepen. Dat spul het luzen, docht ik. Ik dri’jde gauw de aachterdeure op slot en gong naor et kiepehokke. Onderwiels hadde die vent mien kiepen al in de zak daon en smeet ze in et bussien. Doe ik weten wol wat dat te beduden hadde, grepen de ere beide manluden me bi’j de huud en drokten me hadhaandig et bussien in. Wiels ze mi’j een blienddoek veurkneupten, bunnen ze mien hanen vaaste mit een stok touw en onthaelden me de pottemenee. Bruno kwam blaffende en grommende op et kebaol of en sprong naost mi’j in et bussien. De kerels kreupen rap veur in de kabine en jakkerden hadde mit oons vot. Waor zal dit op uutdri’jen, vreug ik me aangstig of. Ie lezen ja zo vaeke van overvallen en zo. Uren reden we deur en ik zat me een oongelok vanwegens mien hanen die vaastebunnen zatten. Bruno dee eers niks as blaffen en grommen. De manluden hadden wel deur dat ze deur Bruno zien geblaf wel es tegen de laampe lopen konnen. Dat et bussien stopte en ze warkten Bruno, die aorig tegenakselde, naor buten. De deure wodde weer dichtesleugen en wieder gong et weer.
Eindelik, et was al duuster, stopte de auto en de manluden trokken mi’j naor buten. Ze leupen ze een hiel aende mit mi’j. Ik was hoonsmuuj en bliede doe we staon bleven. Gieniene zee wat. Een deure gong piepende eupen en ik wodde argens naor binnen drokt. Votdaolik klapte de deure weer dichte en heurde ik dat d’r een grundel op scheuven wodde. Et wodde stille en even laeter heurde ik in de veerte et bussien votrieden. In et duuster taastte ik mit mien voete over de grond en vuulde dat d’r wat stro lag. Daor he’k me doe in daelegeven. Van muuiighied en mit een holle maege bin ’k in slaop valen. Doe ik wakker wodde bin ’k uren doende west om et touw dat om mien hanen zat deur te schoeren tegen de scharpe stienen raand van et deurkezien. Op et laest lokte et en trok ik de doek van mien ogen. Ik zat opsleuten in een stienen hokke zonder raemen. Ik was bekof, mar toch he’k uut allemacht perbeerd om de deure in te trappen, mar dat lokte me niet. Een stokmennig daegen he’k daor legen wiels ik vergong van de honger en de dust. Bovendat vuulde ik mien krachten ofnemen en wodde ik slim zwiemelig.
Doe bin ’k zeker van de wereld raekt, omreden ik wakker wodde in een vremd bedde in een kaemertien mit bloemegiesbehang. De boerinne vertelde me da’k in Duutlaand was. Heur man hadde me vunnen en mi’j mitneumen naor huus. De dokter kwam d’r an te passe en hi’j zee da’k eerst anstarken mos eer ik weer naor huus mocht.
‘Wat bin ’k bliede da’k weer thuus bin en dat mien trouwe Bruno et overleefd het,’ zocht Jan.
Inienen slat hi’j mit zien voeste op ’e taofel en zegt: ‘Mar mit vremd volk wi’k nooit gien gedoente meer hebben!’
Et aeventuur van Jan de Bosfluiter, Jan Schonewille
Wat d’r mit Jan de Bosfluiter gebeurde… (verhael)
Veurig jaor schreef de Stellingwarver Schrieversronte een verhaelewedstried uut. Et begin van et verhael was d’r, mar veur et vervolg en de ofloop d’r van kon iederiene zorgen die d’r aorighied an hadde. De drie mooiste inzendings kwammen van Hendrik Betten (Else), Sjoukje Oosterloo (Drachten) en Jan Schonewille (Noordwoolde). Jan Schonewille is o.e. bekend van zien boeken ‘Maaike’ en ‘Alderhaande’; zien verhael kun jim now aldereerst. De ere twie verhaelen wo’n laeter publiceerd. Et verhael ston eerder op ‘e bladziede Stellingwarver Zaeken van de streekkraanten ‘Nieuwe Ooststellingwerver’ en ‘Stellingwerf’.
Et aeventuur van Jan de Bosfluiter
Iederiene in et dörp kent Jan Bos. Of misschien hiet hi’j ok wel Jan van de Bos. Aenlik wet gieniene hoe Jan zien aachternaeme percies is. Hi’j wodt zolange as iederiene him heugen kan – en Jan telt d’r al aorig wat jaorties henne – Jan de Bosfluiter nuumd. Dat komt wis en zeker omreden Jan altied fluit as hi’j onderwegens is. Of hi’j thuus ok altied fluit weten de meensken niet. Want Jan woont alliend, en wat aachterof bi’j de bos. Veul anloop het Jan niet, hi’j het daor ok gien verlet van. Hi’j het an wat kiepen, een peer katten en een hond genoeg. Mar zowat alle daegen ziej’ Jan wel even in et dörp, en dan maekt hi’j graeg een praotien mit de meensken die hi’j tegenkomt.
Nao een peer daegen vaalt et op. Et is aanders as aanders, et is stille op ’e diek. De meensken zeggen tegen mekaander dat ze Jan al een schoffien niet zien of heurd hebben. Dat is toch wel wat nuver. Een dag laeter besluten ze om mar es poolshoogte te nemen, iederiene kan ommes zomar wat kriegen.
Een peer manluden uut et dörp lopen deur de bos op et husien van Jan an. Om huus henne is niks biezunders te zien, et is d’r zo rustig as wat. De buterdeure zit op slot en ok al kloppen ze an, et blift stille. Bruno de hond slat niet an, d’r scharrelt gien kiepe om huus henne, en Jan zien beide katten zien ze ok niet.
Dan kieken de manluden deur et raem van de kaemer. Ze zien niks biezunders, al staon d’r wel wat kaastedeuren los. En et liekt as staot d’r op ’e taofel een brief tegen een koppien an.
De manluden besluten om mar es bi’j de aachterdeure te kieken. Die zit ok vaaste, mar iene van de mannen taast es in de geute en vint daor de sleutel van de deure. Dan gaon ze et huus in…
De manluden uut et dorp kommen de kaemer in en pakken et briefien dat tegen et koppien staot. Ze verbaozen heur d’r over wat d’r op schreven staot. ’BoDa’ staot d’r op… En in kleine letterties: ’Boeren Date’.
Wat gieniene wus in et dorp was dat Jan aenlik diepe van binnen him hiel alliend vuulde. Hi’j maekte altied wel een praotien bi’j de meensken in et dörp. En pattie hadden niet in de gaten dat Jan, wanneer hi’j weer naor zien husien gong, et hielendal niet plezierig vun dat hi’j dan gien anspraoke meer hadde.
Dat was de reden dat Jan reageerd hadde op een adverteensie op ’e webstee van BoDa. Et was een bericht van een vrouw die Jan bekend veurkwam. En dat was ok logisch, want zi’j was al es op ’e tillevisie west mit ’Boer zoekt vrouw’. Jan hadde heur een brievien schreven en zi’j hadde daor mitien op reageerd. Kot daorop was ze Jan opzuken gaon op zien stee in de Stellingwarven. En wat onveurstelber leek veur Jan was gebeurd: ze weren zomar hatstikke verliefd wodden op mekere!
Maaike, want zo was heur naeme, mos weeromme naor de Aachterhoek waor as ze woonde. Mar de twie weren smoorverliefd en konnen mekere niet alliend laoten. Uren zatten ze an de tillefoon. En now was et zoveer kommen dat Jan mit zien hiele hebben en holen naor heur toe gaon was. Bruno de hond, de katten en de kiepen, alles was mitgaon naor et beloofde laand…!
Ienkeer in de Aachterhoek belaand zol d’r van alles gebeuren gaon. Maaike hadde op Internet lezen dat d’r in Frankriek een kesteel te koop was veur iene euro. Et was dan wel een ruïne die aj’ zels opknappen mossen, mar ja, ie hadden dan wel een kesteel! D’r was allienig ien veurweerde an verbunnen: et mos dienen veur een goed doel. Et mos een maotschoppelik verantwoorde bestemming kriegen.
Now, deur wussen Jan en Maaike wel raod mit. Ze bedochten dat et een centrum wodden kon veur vri’jgezelle boeren en boerinnen. De eigeneresse van et kesteel, een vri’jgezelle freule, vun dat een hiel goed plan. Et lag heur nao an et hatte. En zo konnen Jan en Maaike beginnen mit et uutvoeren van heur idee.
Stokkien bi’j betien gongen ze et kesteel opknappen, en al hiel gauw wodde dat bekend in Nederlaand. Ja, et kwam alderdeegst veur de tillevisie! En al even gauw kwammen de eerste boeren en boerinnen naor Frankriek toe om daor een kotte tied deur te brengen. Zo wodden Jan en Maaike zels huweliksmakelers! Van alles maekten ze daor mit in dat vere Frankriek… Ie zollen d’r wel een boek over schrieven kunnen!!
Netuurlik weren Jan en Maaike een poze leden ok weer es naor de Stellingwarven op bezuuk west. Et was daor een daelders mooi plakkien en ze gongen de stee van Jan veurlopig anholen as een vekaansiewoning. Now en dan kwammen ze naor Nederlaand om daor zels wat tot rust te kommen.
De bewoners van et dorp weren bliede dat ze wussen waor as Jan bleven was en ze weren nog blieder dat hi’j ok nog een vrouw vunnen hadde. Ze wussen ondertussen ok allemaole dat Jan en zien Maaike mit wat hiel moois doende weren daor in dat vere Frankriek. Bi’jkotten was d’r weer een bi’jienkomst van Plaetselik Belang. En naor disse biezundere bi’jienkomst zollen Jan en Maaike ok kommen en zollen ze an de haand van foto’s wat zien laoten van heur kesteel in Frankriek.
Op die woensdagaovend zat de zael hielendal vol. D’r kon gieniene meer bi’j in et dörpskefé. Vol trots vertelden Jan en Maaike over heur erverings in Frankriek. De dörpsgenoten weren meraokels enthousiast. Doe Jan en Maaike klaor weren mit heur verhael klonk d’r een lange tied anholend applaus. De veurzitter van Plaetselik Belang bedaankte Jan en Maaike hiel hattelik veur heur bi’jdrege. En as verrassing hadde hi’j ok nog een kleinighied mitneumen. Vol spanning pakten Jan en Maaike et kedogien uut. En wat zat d’r in et pepier? Een prachtig mooie foto van de stee van Jan in de bos. En midden op et dak van et huus was een kladdegien plakt. En weten jow wat daor op ston?
Och… dat weten jow wel!