Algemien
Première film De Verdwenen Peerden
‘Het Kanaal’ bi’j de Grindweg in Ni’jberkoop
Naodat op 3 en 4 augustus 2018 de prachtige theatertocht ‘De Verdwenen Peerden’ opvoerd wodde, wodde in 2019 dit oolde verhael uut Ni’jberkoop verfilmd. Ok dat gebeurde in opdracht van de Stellingwarver Schrieversronte, die op disse wieze et verhael ok op een hiele ere wieze verbelen laoten wol. Daorveur benaoderde de SSR et artistieke kollektief ’Het Kanaal’ uut Grunningen, die vervolgens een skript schreef veur de film en die et beeldmateriaol daorveur in de zommer van 2019 opnam. Patrick Hoving, lid van et kollektief en ofkomstig van Basse vlakbi’j Blesdieke, zorgde eerder al es veur een kot onderwiesfilmpien veur et vak Hiemkunde in et basisonderwies. De première van de kotte film is kommende zaoterdag in et MFA in Berkoop.
Andries van der Veen (links) is iene van de heufdrollespeulders
Andries van der Veen
Veur et verfilmen van De Verdwenen Peerden was ‘Het Kanaal’ in de zommer van 2019 in Ni’jberkoop om heur impressie en beleving van et verhael in filmbeelden omme te zetten. Iene van de heufdrollespeulders is Andries van der Veen uut Wolvege, die liekewel as oold-inwoner van Ni’jberkoop et dörp op zien doempien kent. ‘Het Kanaal’ legt graeg verbanen tussen vroeger en now, tussen oold en jong; en uteraord heurt daor ok et Stellingwarfs bi’j.
Beeld
In de film is o.e. een scene te zien rond een beeld dat een blievende herinnering wezen zal an et verhael van de beide peerden. Et wodde maekt deur Janneke Hoek, krek as Hoving in 2019 ofstudeerd an keunstakedemie Minerva. Et beeld staot vandaege-de-dag op et karkhof van Ni’jberkoop, et plak daor rond 1824 twie verdwenen peerden weerommevunnen wodden in et oolde, verinneweerde karkien van et dörp. Eerder ston et beeld in de bos van Boshoeve, vlakbi’j de ingang an de Grindweg. Liekewel, een peer weken nao et plaetsen d’r van is et deur vandalen ommetrokken, zodat besleuten wodde om et naor een eer plak te brengen. Behalven an de Grindweg wodde d’r ok filmd in et Diakenievene, op ’e Delleboersterheide en bi’j de klokkestoel van Ni’jberkoop.
Kollektief ‘Het Kanaal’
‘Het Kanaal’ bestaot uut jonge meensken die krek ofstudeerden an et konservatorium, heur opleiding volgden op Minerva, of nog studeren an de Popakedemie in Liwwadden. De groep, die wisselend van grootte is, timmert beheurlik an de weg. Zo kuj’ ze bi’jglieks tegenkommen mit heur (muzikaole) theaterveurstellings op bekende festivals as Oerol en Noorderpop.
Optreden Het Kanaal; ni’je netuurfilm Andries van der Veen
Mitien nao de première van de film ‘De Verdwenen Peerden’ op zaoterdag 15 feberwaori zal Andries van der Veen uut Wolvege zien ni’jste netuurfilm ‘De stried om et bestaon’ vertonen. Die film, waorveur hi’j de opnaemen o.e. maekte in de omgeving van De Braandemeer in West-Stellingwarf, gong oflopen 7 feberwaori in première. Nao et schoft is d’r nog een optreden van et artistiek kollektief ‘Het Kanaal’.
De aovend is in et MFA in Berkoop, en begint om 20.00 ure. De intree is €5.00.
De première is op 15 feberwaori en begint om 20.00 ure in et MFA in Berkoop. De intree is € 5,00.
‘Elsien kumm’ries gauw van ’t Faarken’: ooldst bekend Stellingwarver gedicht an now toe
Links inleider Henk Bloemhoff, rechts dichteresse Attie Nijboer (@Lenus v.d. Broek)
In verbaand mit de nationaole Dag van de poëzie hul de Stellingwarver Schrieversronte een literaire aovend in et Stellingwarver instituut veur tael en kultuur in Berkoop. De SSR hadde oold-mitwarker dr. Henk Bloemhoff bereid vunnen om een soort overzicht van en toegelieke inkiek te geven in de Stellingwarver schrieveri’je deur de jaoren henne. De inleiding, mit veul ni’je infermaosie, wodde as arg boeiend erveren, zodat keken wodt naor veerdere publikaosiemeugelikheden.
‘Elsien kumm ‘ries gauw van ’t Faarken’
‘Aenlik kuj’ et overzicht van de Stellingwarver schrieversri’je beginnen laoten in 825,’ neffens Bloemhoff, ‘bi’j de Ooldsaksische Heliand van et jaor 825 (Heiland = ‘heiland, redder’, daor is Christus mit bedoeld), een ‘heldenepos’ van tegen de zesduzend dichtregels. Ooldsaksisch dus, en et Stellingwarfs gaot daor op weeromme, mar de taelveraandering deur de jaoren henne het maekt dat et Ooldsaksisch veur de gewone lezer liekemin goed leesber is as et Ooldnederlaans veur de Nederlaanstaelige van now.’
Meraokels interessaant nuumde de spreker de ontdekking van de Twentse onderzuker Goaitzen van der Vliet. Et gaot om een tal Overiesselse gedichten, vermoedelik schreven deur Meinard Tydeman, o.e. griffier van de Overiesselse staoten, en wel van 1790 tot 1795. Op verzuuk van Van der Vliet onderzocht Iesselakedemiemitwarkster Philo Bloemhoff-de Bruijn de twaelf riemen die hi’j vunnen hadde in een oolde bron. In ien van de gevallen bleek et om de tael van Ooldemark te gaon, Stellingwarfs dus. Tydeman het vermoedelik in alle riemen die hi’j maekte zo goed meugelik de tael van de stad bruukt daor et omme gong. D’r staon stadsofbelings bi’j trouwens, en zo kwam ok de tael van Ooldemark veur ’t locht. Dit is dat gedicht, in oorspronkelike spelling:
Elsien kumm’ries gauw van ’t Faarken
Gief het nog wet Kroggen – Mæel:,
‘k Sal veur dat dink niet langer waarken
’t Is rontum nog al even kæel.
Kum an ik loop ries na Jan Ræchies,
Die Man is selver Slagters Baas
Daar op te Maark daar staan zijn Mæchies,
En mæken daar een groot geraas.
Mijn Væder mit mijn Nigte Stijn;,
Gaan maargen na Sunt Lamers-Maark :
Maar ik bin by mijn MeujeTrijne,
Want ik heb’ alle Dægen waark.
Ik weyd’ en Koe veur Dokter Tittel;
En veur Juffer Spanjers Breur,
Die wortte slagt tut Evert Keetel,
Kyk taar staat hy veur de Deur.
ik loop ries na Jan Rachies,
Die Man is selver Slagters Baas
Daar op te Maark daar staan zijn Maechies,
En maeken daar een groot geraas.
Mijn Vader mit mijn Nigte Stijne,
Gaan maargen na Sunt Lamers-Maark,
Maar ik bin by mijn MeujeTrijne,
Want ik heb’alle Dagen waark.
Ik weyd’ en Koe veur Dokter Tittel;
En veur Juffer Spanjers Breur,
Die wortte slagt tut Evert Keetel,
Kyk taar staat hy veur de Deur.
(Citeerd uut Overijsselse Historische Bijdragen. No. 131 (2016).
An now toe was et meerst oolde Stellingwarver gedicht dat bekend was dat van
Steffen Lammerts Brug uut, schoelemeester die veural bekend is deur zien ‘De zoemer van 1837’, publiceerd in de Friesche Volksalmanak.
Gedichten van Attie Nijboer
Nao et eerste diel van et overzicht van de Stellingwarver schrievereri’je van 825 tot 2020 vormde dichteresse Attie Nijboer mit de prissentaosie van heur wark et twiede diel van de aovend. Op een innemende meniere brocht ze een mooie riegel van de eigen gedichten, herkenber en treffend. In ien van de gedichten komt as thema et onthoold veur, en in et twiede diel van zien verhael haokte Henk Bloemhoff daorbi’j an.
Haandboek Stellingwarver literetuur
‘Wi’j moe’n wat d’r an Stellingwarver literetuur is niet of weinig zichtber holen, we moe’n die ok in bloemlezings en literetuurgeschiedenissen veur et voetlocht brengen, as een belangriek onderdiel van de eigen tael en kultuur,’ gaf Bloemhoff an. Hi’j pleitte daoromme ok stark veur ien van de ni’je projekten die de Stellingwarver Schrieversronte in veurbereiding het, een tetaoloverzicht van de Stellingwarver Schrieveri’je deur de jaoren henne. Oftewel een haandboek Stellingwarver literetuur. Hi’j leut drie veurbeelden van de Drentse literetuurgeschiedenis zien en drieje van de literetuur in et Fries.
Verfilming, ni’je loot an de literaire stamme
Ni’je loot an de literaire stamme is de verfilming, in dit geval die van ‘Daor klept de klokke weer’. In et dadde onderdiel van de aovend vertelde Sietske Bloemhoff daorover, an de iene kaante over et artistieke pat, an de aandere kaante over et historisch verhael en aachtergrond. Dat gaot om stried veur en verlös van de Stellingwarver vri’jhied eerste kwat van de 16de ieuw. De film dri’jt op dit stuit her en der in de verschillende dörpen. De aovend wodde ofsleuten mit een vertoning, en die wodde deur et anwezige volk slim op pries steld, krek as de aovend as gehiel.
Stellingwarfs in Obe
Vanwegens een tentoonstelling mit wark van de keunstener Jan Murk de Vries (1919-2015) orgeniseert Tresoar op 13 feberwaori een aovend in Obe (podium veur literetuur, keunst en tael) in Liwwadden. Acht schrievers en vertellers lezen die aovend et deur heur uutkeuzen mooiste laandschopsgedicht of fragment uut een verhael of boek veur. Veur een Stellingwarver bi’jdrege zorgt Femmie van Veen uut Hooltpae. Et pergramme begint om 20.00 ure; Obe vien ie op et plein naost de Oldehove.
Oproep Dichter des Vaderlands
Op Twitter zegt de Dichter des Vaderlands dat et ‘dielen’ van de volgende oproep slim wardeerd wodt: ‘Veur een ni’je bloemlezing mit gedichten in streektael, dialekt (of ere taelen die in Nederlaand spreuken wodden naost et Fries en Nederlaans) he’k jow hulpe vanneuden. Stuur je favoriete vuuf gedichten, gien eigen wark naor: ddvbloemlezing@gmail.com. De bloemlezing verschient in jannewaori 2021 bi’j uutgeveri’je Querido.’