Bloemegiesmark
Op Goeie Vri’jdag is et op een boel plakken bloemegiesmark.
Now bin ik eers hielendal gien markloper, heur. Drommen volk bin d’r en ie kommen mit ongenaodig blauwtrapte ti’jen weer thuus. Toch heb ik d’r veurig jaor een reize an waogd. Ik dochte: lao’k Goeie Vri’jdag mar evenpies naor de stad van et peerd van ome Loeks rieden. Zodoende spande ik mien peerd op vier wielen in en gong op naor de jaorlikse bloemegiesmark.
A’k an die mark weerommedaenke, vuul ik nog hoe zeer me de boek dee van ’t lachen. Meensken, wat he’k een wille had om et taelgebruuk van die markkoopluden. Krekkengeliek as ik daor as Stellingwarfse op die mark was, weren daor vanzels ok pattie oosterburen, Duutsers wel te verstaon. Die meensken hebben krek as wi’j, ok bloemetunegies waor as weer wat in plaant wodden moet bi’j de meitied.
Ik kochte me wat plaanties veur in de tuun. Liekewel kochten oonze oosterburen meerstal geraniums veur an et balkon. Mar et geft allemaol niks, binnen of buten… een geranium dot et altied goed.
Wiels ik over de mark van kraom naor kraom slinterde, heurde ik de markkoopluden ommeraek tegen mekaander opbieden. De iene raosde nog luder as de ere. En wat praotten die Nederlaanse koopluden verhipte goed Duuts!!! Alderdeegst as et om haandel gong, heur mar es.
‘Zwei pflanzen für ein tzientje. Alsob das nichts ist!’ Disse koopman wus neffens mi’j nog gieniens dat ze in Duutslaand de euro ok al hadden. Ein tzientje… man, laot me niet lachen, die tied hewwe al lange had, gnees ik bi’j mezels.
Bi’j een ere kraom wodde ik ok al in et Duuts anspreuken: ‘Fraulein, die vioolchen haben sie ausgekoekt? Ich pakke ze wohl eben in,’ beud de koopman me an. ‘Jow doen mar, hoeveul geld kriej’ van me?’
‘Funf un dreiszig, und kein cent minder,’ was zien bescheid. De man gong zo op in zien veronderstelling da’k een Duutse wezen zol, dat hi’j gieniens heurde da’k Stellingwarfs tegen him praotte. Aenlik wa’k wel wat in mien wiek scheuten, mar ja, de man was gien taelbolleboos, koj’ an zien praot wel heuren.
Ik waonde me zuver as wa’k in die Heimat, alles en iederiene praotte mar Duuts. Now ja… Duuts… et mos d’r op lieken, mar et was om je slop te lachen.
Drommen volk was d’r op ’e mark, waoronder ok een peer slimme vrouwluden. Aachterenneer an leupen ze, mit een lange stok van schoolder naor schoolder, waor an de tassen mit bloemen hongen die ze kocht hadden. Op disse meniere konnen ze hiel wat mitnemen. Et geveer zat d’r wel in, dat ze heur tevule anschaften en et doukies allemaole niet in de kofferbak van de auto passen zol. Die stok dee me daenken an hoe awwe jaoren herwerts op et ies mittenneer an de stok scheuvelden.
Inienen wa’k veur een kraom mit orchidenen anbelaand. De koopman leut zien stemme schallen: ‘Weer hat belang bi’j die wunderschöne orchidee? Ja die…,’ hi’j wees naor een grote geel bluuiende bloeme. ‘Fünfundzwanzig euro für die Riesenorchidee!’
Een kiend zeurde zien mem an ’t heufd om een iesien. Votdaolik wees de orchideneman mit zien haand naor een ieskarre, an de ere kaante van de straote: ‘Ja, dan musst du dort sein, da verkaufen sie eis.’
De orchidenen weren donkt me aorig an de pries, omreden d’r niet vule argewaosie geven wodde deur et pebliek.
Vol vuur gong hi’j wieder: ‘Nun musst es nicht gekker wurden. Ik habe vier kinder en muss auch essen. Zwanzig euro und kein euro minder.’ D’r wodde him deur gien meens gelok daon.
‘Kein dreizig, kein zwanzig, aber fünfzehn euro!’ zakte hi’j. ‘Niemand? Dann können Sie roestig verderlaufen.’
Gelokkig is d’r gieniene intrapt veur twintig euro. Die kerel hadde je dan mooi even vuuf euro deur de neuze boord, omreden hi’j ze now inienen wel veur vuuftien euro slieten wol. ‘t Was wel een lieperd, mar ja, daor bi’j’ ok koopman veur.
Glimkende leup ik wieder en trakteerde mezels op zoe’n lekker koold geval bi’j de ieskarre. De ieskoman bedaankte me doe ik betaelde: ‘Wohlbedankt. Und smakken Sie lekker.’
Kotbi’j ston een baankien en daor gaf ik me op daele, wiels ik geneut van mien iesien en van et koeterwaals dat de markkoopluden d’r uutkraomden. Wat een anstelleri’je, waoromme praoten ze niet gewoon heur memmetael, docht ik.
Een toertien laeter zag ik in een kraom een aorig plaantien staon. ‘Wanneer bluuit disse plaante eins?’ was mien vraoge an de koopman.
‘Blüht in das voorjaar, blüht in das najaar. Zweimahl ja. Und die weissen, die bluten die ganze zommer,’ wodde me uutstokt.
‘Man, man,’ lachte ik him uut, recht in zien gezichte. ‘Praot mar gewoon je eigen tael, dan verstao ik je ok wel, heur.’
Veraldereerd steerde de koopman me an: ‘Bi’j’ dan gien Duutser?’ vreug hi’j.
‘Me donkt dat kuj’ an mien spraoke toch wel heuren?’ gaf ik bescheid. ‘Butendat, die Duutsers moe’n heur hier mar anpassen. Awwe bi’j oonze oosterburen binnen, moewwe heur tael ok praoten, eers doen ze krek as verstaon ze oons niet. Mar oe wee… as et om geld gaot dat ze van oons tegoed hebben, dán verstaon ze oons wél!’ zee ik.
‘Verempeld!’ schatterde de man et uut van wille. ‘Jow hebben aenlik groot geliek, ik zal d’r omme daenken,’ gaf hi’j ruterlik toe.
Doe ik nog weer een lopien veur de kraomen langes dee, heurde et zuver een betien vremd; zoe’n Grunnings praotende koopman tussen al die surregaot-Duuts praotende koopluden.
Aj’m tegen de Paoskedaegen ok naor de bloemegiesmark in de Martinistad gaon, al koop ie ok gien bloeme, daj’ wille hebben daor kuj’ wisse van wezen. Neem mar een extra buusdoek mit, omreden ie je een stieselbulte lachen om dat malle praot wat aj’ daor heuren.
As die markkooplu toch es gewoon deden. Veur heur memmetael hoeven ze heur niet te schaemen. Mar ja, et gaot heur om de verdienste…, vandaor die anstelleri’je. Daor wringt ’m de schoe!
Ien ding moej’m me beloven, aj’m d’r ál henne gaon: praot mar gewoon Stellingwarfs. Oonze oosterburen verstaon jim dan grif wel. Niks gien anstelderi’je op ’e bloemegiesmark.
Sjoukje Oosterloo